چرا رعایت اصول چیدمان انبار اهمیت دارد؟

چیدمان انبارها از جمله نکات بسیار ضروری و پراهمیت در میدیرت انبار است. چرا که عدم رعایت قوانین و استانداردهای مربوط به این حوزه، می تواند منجر به هدررفت زمان، انرژی، هزینه و گاه واردآمدن خسارات جبران ناپذیری همچون آتش سوزی گردد. به عنوان مثال نگهداری مواد قابل اشتعال و چیدمان آنها باید طبق اصول و استانداردهای خاصی صورت گیرد تا منجر به حداکثرسازی ایمنی انبارها شود. هزینه تجهیز انبار به تنهایی بخش قابل توجهی از بودجه یک سازمان را به خود اختصاص می دهد. لذا بایستی تمامی نکات و اصول مطرح در این زمینه از جمله الزامات ایمنی انبار را در نظر گرفته و رعایت نمود.

چیدمان انبارها تا حد زیادی به نوع کالای داخل آنها بستگی دارد. اما مواردی همچون رعایت فواصل استاندارد در بین راهروها به منظور تردد راحت و ایمن افراد و وسایل نقلیه انبار در بین آنها مشترک است.

چیدمان کالا در انبارها الزامات  و نکات بسیار زیادی دارد که با توجه به خطرخیز بودن محل، این نکات بایستی بصورت کامل مورد توجه قرار گیرد. به علاوه لازم است در هر یک از انبارها با توجه به کالایی که انبارش می کند الزامات دیگری که به نوع کالا و فرآیندهای انبار مرتبط است لحاظ گردد. به عنوان مثال چیدمان کالاهای قابل اشتعال با چیدمان کالاهای مواد غذایی بسیار تفاوت دارد. در مقاله طراحی انبار مواد غذایی می توانید بصورت ویژه نکات مرتبط با این انبارها را مطالعه نمایید.

نکات مهم در چیدمان انبار کدام است؟

قبل از اقدام به چیدمان قفسه های انبار لازم است در خصوص مواردی همچون نوع قفسه، نوع کالا، محصولات موجود در انبار، نیازمندی،  نوع دسترسی و … باید شناخت و آگاهی کامل داشت. به عنوان مثال چیدمان محصولات آرایشی بهداشتی و مواد غذایی با اولویت تاریخ انقضای آنها است و اصولا بر اساس اصل FEFO چیدمان می شود تا محصولی که دیرترین تاریخ انقضا را دارد در ردیف های عقبتر قرار گیرد.

علاوه بر نحوه قرار گرفتن کالاها در قفسه های انبار، لازم است هر یک از ردیف های قفسه نیز دارای چیدمان درست و قابل فهمی باشند تا فرآیندهایی از قبیل انبارگردانی را با چالش مواجه نکنند. کدگذاری یکی از بهترین راهکارها در این شرایط می باشد که باعث میشود نظم خوبی در بین قفسه ها بوجود آید. البته لازم به ذکر است که سیستم های کدگذاری به کار رفته برای چیدمان قفسه بندی انبار بسیار متنوع بوده و دایره گسترده ای در آنها وجود دارد. از جمله این روش ها می توان به کدگذاری با حروف، کدگذاری با اعداد، ترکیب حروف و اعداد، روش نیومونیک، روش کدینگ مخفی و استاندارد از جمله این موارد هستند.

اصول چیدمان کالا در انبار چیست؟

نکته قابل توجه دیگر این است که روش های برداشت و گذاشت کالاها در قفسه های انبار نیز اهمیت دارد. به عنوان مثال در صورتی که برای برداشت یا گذاشتن کالا از لیفتراک استفاده می شود، چیدمان انبار با حالتی که این عمل توسط دست و نیروی انسانی صورت می پذیرد متفاوت خواهد بود.

1. اقلام سنگین و حجیم همیشه در قفسه های پائین چید مان گردند به طوری که منجر به سقوط و حادثه نگردد و اقلام سبک درقفسه های بالایی چیدمان گردند.
2. کلیه لوازم برقی طوری چیدمان شوند که سوکت هایشان در اثرفشار شکسته نشوند و در فضای مناسب و به دور از فشار روی هم چیده شوند.
3. چیدمان درب ها و قطعات بدنه به نحوی باشد که بینشان حتما” لایه ای جدا کننده قرار گیرد تا خط و خش، فرو رفتگی و رنگ پریدگی ایجاد نگردد.
4. قطعاتی مثل زه در، نوار آبگیر و زه سقف و قطعات مشابه حتما” باید بصورت افقی و در فضای کافی قفسه قرار گیرند زیرا در صورتی که قسمتی از این اجناس بصورت آویزان و یا خارج از قفسه قرار گیرد تغییر شکل داده و تغییر شکل ایجاد شده غیر قابل برگشت می باشد .
5. نوارهای دوردر و تسمه ها چنانچه بسته بندی شده نباشد می توان روی قسمت پهنی که ترجیحا” از جنس پلاستیکی و غیر برنده باشند آویزان کرد.
6. لوازم همچون باک بنزین نباید روی هم چیده شوند زیرا پمپ بنزین و درجهء باک بنزین در اثر فشار از کار می افتد لذا نباید تحت فشار چیدمان گردند.
7. قطعاتی مثل رادیاتور حتما” باید داخل کارتن در قفسه ها چیدمان گردند زیرا در اثر کوچکترین فشار وارده دچار آسیب دیدگی می شوند.
8. قطعاتی مانند طاقچه عقب ، جلو پنجره ، مجموعه هواکش ، انژکتور به علت اینکه بسیار شکننده اند باید به نحوی در قفسه ها قرارکه تحت فشار نبوده و نشکنند و نیز بهتر است در قفسه ها ی پا ئینی نگهداری شوند زیرا در زمان نقل و انتقالات کالای مذکور در قفسهای بالایی انبار امکان پرتاب شدن و شکسته شدن آنها وجود دارد.
9. شیشه های جلو و عقب خودرو می بایست در پالت های مخصوص از جنس چوب نگهداری شوند و بین آنها از یونولیت و یا موادی مشابه جهت جلوگیری از انتقال ضربه قرار گیرد .
10. تایر های خودرو می بایست به نحوی در کنار هم قرار گیرند که فشاری بر روی یکدیگر وارد نکنند و از روی هم قرار دادن آنها می بایست اجتناب نمود .
11. از روی هم قرار دادن اقلام خصوصا اقلام بدنه بر روی هم می بایست اجتناب نمود . این نکته از دو جهت دارای اهمیت است :
    • احتمال آسیب دیدن و تغییر فرم اقلام زیرین به دلیل فشار وزن اقلام بالاتر کاهش می یابد .
    • احتمال ریزش اقلام با افزایش ارتفاع و بروز حادثه کاهش می یابد .
12. لوازمی مثل لوله های کولر بواسطه اینکه از جنس آلمینیوم می باشد و براحتی قابل خم شدن و تغییر شکل هستند ، در زمان چیدمان و حمل و نقل نباید تحت فشارقرارگیرند.
13. چیدمان سپرها باید به نحوی باشد که در اثر فشار خش دار نشده و کج نشوند .
14. کالاهایی مانند چراغها ترجیحا در قفسه ها پایین و به نحوی چیده شوند که امکان پرتاب شدن و شکسته شدن آنها وجود نداشته باشد .

بین سقف انبار و مرتفع ترین نقطه کالای چیده شده فاصله به شرح زیر باید موجود باشد. اگر ارتفاع کالای چیده شده 4.5 متر بیشتر باشد فاصله تا سقف یک متر و نیم، اگر ارتفاع کالای چیده شده بین 2.60 تا 4.50 متر باشد فاصله تا سقف یک متر،اگر ارتفاع کالای چیده شده کمتر از 2.60 متر باشد فاصله تا سقف 40 سانتیمتر خواهد بود.

در انبارهایی که عرض آن کمتر از 35 متر باشد حداکثر سطح اشغال شده هر قسمت (پارتی) کالا 250 متر مربع و فاصله آن با قسمت دیگر یک متر و چنان چه عرض انبار 35 متر و بیشتر باشد حداکثر سطح اشغال شده هر قسمت کالا 1000 متر مربع و فاصله آن با قسمت دیگر حداقل 2 مترخواهد بود.

یکی از روش های مناسب برای مدیریت هزینه ها قبل از تجهیز و طراحی، استفاده از خدمات مشاوره طراحی انبار است. با استفاده از این خدمات می توان بسیاری از هزینه های برنامه ریزی نشده را مدیریت نمود.